Szafran jest najdroższą przyprawą na świecie — 1 funt (450 gramów) kosztuje od 500 do 5000 dolarów. Powodem jego wysokiej ceny jest pracochłonny sposób zbioru, co czyni jego produkcję kosztowną. Kwiat szafranu jest zbierany ręcznie z Crocus sativus , powszechnie znanego jako krokus szafranowy. Termin „szafran” odnosi się do nitkowatych struktur kwiatu zwanych piętnem.
Chociaż pochodzenie szafranu wciąż jest przedmiotem dyskusji, najprawdopodobniej pochodzi on z Iranu. Tam był czczony ze względu na swoje właściwości lecznicze. Ludzie jedzą szafran, aby zwiększyć libido, poprawić nastrój i pamięć.
Spis treści:
- Szafran jako silny przeciwutleniacz
- Szafran może poprawiać nastrój i leczyć objawy depresji
- Szafran może mieć działanie antynowotworowe
- Szafran może zmniejszyć objawy PMS
- Szafran może działać jak afrodyzjak
- Szafran może zmniejszać apetyt i tym samym wspomagać odchudzanie
- Inne potencjalne korzyści zdrowotne szafranu
- Zagrożenia, środki ostrożności i dawkowanie szafranu
1. Szafran jako silny przeciwutleniacz
Szafran zawiera imponującą różnorodność związków roślinnych. Działają one jako przeciwutleniacze — cząsteczki, które chronią komórki przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym.
Godne uwagi przeciwutleniacze szafranu obejmują :
- krocyna
- krocetyna
- safranal
- kemferol
Krocyna i krocetyna to barwniki karotenoidowe odpowiedzialne za czerwony kolor szafranu. Oba związki mogą:
- zmniejszyć stan zapalny
- mają właściwości antydepresyjne
- chronią komórki mózgowe przed postępującym uszkodzeniem
- zmniejszyć apetyt
- wspomagać odchudzanie
Safranal nadaje szafranowi wyrazisty smak i aromat. Badania pokazują, że może pomóc poprawić nastrój, pamięć i zdolność uczenia się, a także chronić komórki mózgowe przed stresem oksydacyjnym .
Wreszcie, kaempferol znajduje się w płatkach kwiatu szafranu. Związek ten został powiązany z korzyściami zdrowotnymi, takimi jak zmniejszenie stanu zapalnego, właściwości przeciwnowotworowe i działanie przeciwdepresyjne .
2. Szafran może poprawiać nastrój i leczyć objawy depresji
Szafran jest nazywany przyprawą słońca. Wynika to nie tylko z jego wyrazistego koloru, ale także z tego, że może poprawić nastrój. W przeglądzie pięciu badań suplementy szafranu były znacznie skuteczniejsze niż placebo w leczeniu objawów łagodnej do umiarkowanej depresji .
Inne badania wykazały, że przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie było tak samo skuteczne jak fluoksetyna, imipramina i citalopram – konwencjonalne metody leczenia depresji. Ponadto mniej osób doświadczyło skutków ubocznych szafranu niż w przypadku innych metod leczenia .
Zarówno płatki szafranu, jak i nitkowate piętno wydają się być skuteczne w leczeniu łagodnej do umiarkowanej depresji . Chociaż te odkrycia są obiecujące, potrzebne są dłuższe badania na ludziach z większą liczbą uczestników, zanim eksperci będą mogli zalecić szafran jako lek na depresję.
3. Szafran może mieć działanie antynowotworowe
Szafran jest bogaty w przeciwutleniacze, które pomagają neutralizować szkodliwe wolne rodniki. Uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki są powiązane z chorobami przewlekłymi, takimi jak rak .
W badaniach probówkowych wykazano, że szafran i jego związki selektywnie zabijają komórki raka okrężnicy lub hamują ich wzrost, pozostawiając zdrowe komórki nienaruszone. Ten efekt dotyczy również skóry, szpiku kostnego, prostaty, płuc, piersi, szyjki macicy i kilku innych komórek rakowych.
Badania probówkowe wykazały również, że krocyna – główny przeciwutleniacz szafranu – może zwiększać wrażliwość komórek rakowych na leki stosowane w chemioterapii. Chociaż te odkrycia z badań probówkowych są obiecujące, przeciwnowotworowe działanie szafranu jest słabo zbadane u ludzi i potrzebne są dalsze badania.
4. Szafran może zmniejszyć objawy PMS
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to termin opisujący fizyczne, emocjonalne i psychologiczne objawy występujące przed rozpoczęciem miesiączki. Badania pokazują, że szafran może pomóc w leczeniu objawów PMS.
U kobiet w wieku 20–45 lat przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie było skuteczniejsze niż placebo w leczeniu objawów PMS, takich jak drażliwość, bóle głowy, łaknienie i ból.
Inne badanie wykazało, że samo wąchanie szafranu przez 20 minut pomogło zmniejszyć objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, takie jak lęk i obniżony poziom hormonu stresu, kortyzolu.
5. Szafran może działać jak afrodyzjak
Afrodyzjaki to pokarmy lub suplementy, które pomagają zwiększyć Twoje libido. Badania wykazały, że szafran może mieć właściwości afrodyzjakalne — szczególnie u osób przyjmujących leki przeciwdepresyjne.
Na przykład przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie przez 4 tygodnie znacznie poprawiło erekcję w porównaniu z placebo u mężczyzn z zaburzeniami erekcji związanymi z antydepresantami .
Ponadto analiza sześciu badań wykazała, że przyjmowanie szafranu znacznie poprawiło erekcję, libido i ogólną satysfakcję, ale nie cechy nasienia .
U kobiet z niskim popędem seksualnym z powodu przyjmowania leków przeciwdepresyjnych, 30 mg szafranu dziennie przez 4 tygodnie zmniejszało ból związany z seksem oraz zwiększało popęd seksualny i nawilżenie, w porównaniu z placebo .
6. Szafran może zmniejszać apetyt i tym samym wspomagać odchudzanie
Przekąski to powszechny nawyk, który może powodować przybieranie na wadze. Według badań szafran może pomóc w zapobieganiu podjadania poprzez ograniczenie apetytu.
W jednym 8-tygodniowym badaniu kobiety przyjmujące suplementy szafranu czuły się znacznie bardziej pełne, rzadziej podjadały i straciły znacznie więcej na wadze niż kobiety w grupie placebo .
W innym 8-tygodniowym badaniu przyjmowanie suplementu z ekstraktem z szafranu pomogło znacznie zmniejszyć apetyt, wskaźnik masy ciała, obwód talii i całkowitą masę tłuszczu .
Jednak naukowcy nie są pewni, w jaki sposób szafran hamuje apetyt i wspomaga odchudzanie. Jedna z teorii mówi, że szafran poprawia nastrój, co z kolei zmniejsza chęć podjadania .
7. Inne potencjalne korzyści zdrowotne szafranu
Szafran został powiązany z innymi korzyściami zdrowotnymi, które nie zostały jeszcze szeroko zbadane:
- Może zmniejszać czynniki ryzyka chorób serca. Badania na zwierzętach i probówkach wskazują, że właściwości przeciwutleniające szafranu mogą obniżać poziom cholesterolu we krwi i zapobiegać zatykaniu naczyń krwionośnych i tętnic .
- Może obniżać poziom cukru we krwi. Szafran może obniżać poziom cukru w krwi i zwiększać wrażliwość na insulinę, co widać w badaniach probówkowych i myszy z cukrzycą .
- Może poprawiać wzrok u osób dorosłych ze zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem (AMD). Szafran wydaje się poprawiać wzrok u osób dorosłych z AMD i chronić przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, które są związane z AMD .
- Może poprawiać pamięć u osób dorosłych z chorobą Alzheimera. Właściwości przeciwutleniające szafranu mogą poprawić funkcje poznawcze u osób dorosłych z chorobą Alzheimera .
8. Zagrożenia, środki ostrożności i dawkowanie szafranu
Szafran jest ogólnie bezpieczny i ma niewielkie lub żadne skutki uboczne. W standardowych ilościach do gotowania szafran nie wydaje się mieć negatywnych skutków u ludzi.
Jako suplement diety ludzie mogą bezpiecznie przyjmować do 1,5 grama szafranu dziennie. Wykazano jednak, że tylko 30 mg szafranu dziennie wystarcza, aby czerpać korzyści zdrowotne.
Z drugiej strony wysokie dawki 5 gramów lub więcej mogą mieć działanie toksyczne. Osoby w ciąży powinny unikać wysokich dawek, które mogą powodować poronienie
Podobnie jak w przypadku każdego suplementu, porozmawiaj z lekarzem przed przyjęciem szafranu w postaci suplementu.